Sveitarfélög brjóta lög og stjórnarskrá á hverjum degi – tími kominn á prófmál!

Blogg áður birt á Bloggheimum í apríl 2011.  Þá fannst engu sveitarfélagi, ÖBÍ eða ASÍ ástæða til að svara því en ég sendi það sem erindi á síðari tvö auk Hagsmunasamtaka heimilanna sem hafa verið í samvinnu við mig síðan til að vinna málinu farveg.

 

Undanfarna mánuði hef ég ásamt góðum hópi af fólki lagt mitt af mörkum fyrir Fjölskylduhjálp Íslands á Akureyri. Í gegnum það starf hef ég fengið góða innsýn í átakanlega fátækt sumra þeirra einstaklinga sem þegið hafa mat hjá okkur. Ótrúlega margir segja sögur af því hvernig bæjarfélagið neitaði þeim um aðstoð þar sem þeir hafi haft innkomu yfir ‘viðmiðunarmörkum / framfærslugrunni’ bæjarfélagsins. 

 

Til upplýsingar má hér sjá framfærslugrunn á mánuði fyrir einstakling í nokkrum stærri sveitarfélögum umhverfis landið:

Akureyrarbær,     131.617 kr.
Ísafjarðarbær,      129.791 kr.
Fljótsdalshérað,   131.811 kr.
Árborg,                   125.021 kr.
Reykjavíkurborg býður 125.525 kr. fyrir þá sem ekki eru í eigin húsnæði, en 149.000 kr. fyrir þá sem sýnt geta fram á húsnæðiskostnað s.s. leigusamning.

Íslendingar eiga stjórnarskrárvarinn rétt til þess að vera forðað frá örbirgð:

Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands, 1944 nr. 33 17. júní, 76. gr.

Öllum, sem þess þurfa, skal tryggður í lögum réttur til aðstoðar vegna sjúkleika, örorku, elli, atvinnuleysis, örbirgðar og sambærilegra atvika. …

Þetta er nánar útfært hér í reglum félagsmálaráðs Akureyrar um fjárhagsaðstoð, 1. kafli, 1. gr. og þar vísað í lög um félagsþjónustu sveitarfélaga nr. 40/1991:

Hverjum manni er skylt að framfæra sjálfan sig, maka sinn og börn yngri en 18 ára.

Sveitarfélag skal tryggja að íbúar geti þetta, enda sé það ekki í verkahring annarra aðila svo sem almannatrygginga, atvinnuleysistrygginga, lífeyrissjóða eða sjúkrasjóða stéttarfélaga. Skylt er að veita fjárhagsaðstoð til framfærslu einstaklinga og fjölskyldna sem ekki geta séð sér og sínum farborða án aðstoðar, sbr. IV. og VI. kafla laga um félagsþjónustu sveitarfélaga, nr. 40/1991, með síðari breytingum.

Nú ætla ég ekki að tíunda einstaka útgjaldaliði, en samkvæmt neysluviðmiðum velferðarráðuneytisins á skuldlaus einstaklingur í leiguíbúð að geta komist af til skamms tíma á 211.753 kr. á mánuði.

Þarna sést að munurinn er um 80-85 þúsund krónur á mánuði eða 61-68% undir því lágmarki sem þarf til að einstaklingur geti lifað af til skamms tíma. Reykjavíkurborg sker sig þarna úr með mun upp á “einungis” 62.753 kr. eða 41% fyrir fólk í leiguhúsnæði.

Það er nokkuð ljóst að bæjarfélög á Íslandi eru ekki að uppfylla stjórnarskrárvarinn rétt íbúa til nauðsynlegrar aðstoðar og virðast ekki sýna mikla tilburði í þá átt. Tekið skal sérstaklega fram að ég er að tala um bæjarfélögin sem lögaðila en ekki einstaka starfsmenn þeirra enda er hér um að ræða ákvarðanir kjörinna fulltrúa í bæjarstjórnum.

Þegar stjórnarskrá er brotin þá ber að leiðrétta það!

Ég hvet einhvern þeirra fjölmörgu sem fengið hafa neitun frá sínu sveitarfélagi um fjárhagsaðstoð, þrátt fyrir að vera undir og jafnvel langt undir skammtíma neysluviðmiðum, til þess að stíga fram með prófmál og krefjast stjórnarskrárvarins réttar síns.

Ennfremur skora ég á ASÍ, Hagsmunasamtök heimilanna og Öryrkjabandalag Íslands til þess að standa að baki slíkri lögsókn. 

Athugasemdir

[Jóna Kolbrún Garðarsdóttir, 26.10.2011 kl. 01:42]

Það er löngu tímabært að íslensk stjórnvöld skilgreini fátækt, Ísland er eitt af fáum löndum þar sem ekki er til skilgreining á fátækt.... Þakka góða og upplýsandi grein..

[BJÖRK , 26.10.2011 kl. 08:08]

Takk fyrir að lesa.

Fátækt virðist vera stóra 'tabú' málið þessa dagana, eða fíllinn í herberginu eins og einhverjir myndu orða það. Fólk er mjög upptekið við að tala ekki um og hreinlega reyna að telja sér trú um að hún sé ekki til og að þessir einstaklingar sem standi í biðröðum eftir mat séu bara að eyða peningunum sínum í vitleysu og sé (og þetta er uppáhaldið mitt) að svindla út mat, eins og venjulegt fólk, með næga fjármuni milli handanna, sé umvörpum að plotta til að svíkja út mat frá fátæklingum!