Fyrirspurn til ráðherra um innheimtu kostnaðar vegna heilbrigisþjónustu ekki svarað

Undanfarnar vikur hef ég með öflugum stuðningi nokkurra frábærra aðila verið að skoða hvernig innheimtu skulda vegna heilbrigðisþjónustu er háttað hér á landi.

Upphafið var umræða nokkurra aðila um sjúklinga sem ekki treystu sér til að fara til læknis, sjálfum sér mögulega til mikils skaða, vegna þess kostnaðar sem fylgdi. 

Eftir að afla upplýsinga úr ýmsum áttum kom í ljós að samkvæmt 76. gr. stjórnarskrár er öllum sem þess þurfa tryggður réttur til aðstoðar vegna sjúkleika.

Mikilvægt er að gera sér grein fyrir að þessi réttur er tryggður ÓHÁÐ efnahag a.m.k. hjá opinberri heilbrigðisþjónustu. Á íslensku þýðir þetta að krafa eins og sett er fram hér á myndinni sem tekin var í neyðarmóttöku Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri í síðasta mánuði er í besta falli villandi. Ef einhverjum væri neitað um þjónustu (sem ég er ekki að halda fram) væri það lögbrot.

Ennfremur kom í ljós eins og staðfest hefur verið síðan í fréttum RÚV, er að skuldir vegna heilbrigðisþjónustu fylgja sömu reglum um innheimtu og aðrar skuldir með viðeigandi vöxtum og innheimtukostnaði. Þetta er ólíkt öðrum siðmenntuðum löndum sem við teljum okkur stundum vera hafin yfir þegar kemur að velferðarmálum og heilbrigðisþjónustu, svo sem BNA en þar eru sér lög um innheimtu slíkra skulda, sem kemur í veg fyrir hækkun þeirra umfram þjónustu veitta. 

Sem fyrsta skref í baráttunni við þetta mikla óréttlæti tókum við höndum saman við Hreyfinguna til að afla gagna.  Í kjölfarið lagði Birgitta Jónsdóttir fram eftirfarandi fyrirspurn til ráðherra heilbrigðismála:

    1.     Með hvaða hætti er beinn kostnaður sjúklinga við heilbrigðisþjónustu innheimtur? 
    2.     Er í einhverjum tilfellum farið fram á fyrirframgreiðslu af hálfu sjúklinga vegna heilbrigðisþjónustu? Sé svo, hefur sjúklingum þá í einhverjum tilfellum verið neitað um heilbrigðisþjónustu ef ekki er greitt fyrir fram og ef svo er, í hvaða tilfellum? 
    3.     Er sjúklingum í einhverjum tilfellum neitað um heilbrigðisþjónustu vegna útistandandi skuldar við heilbrigðisþjónustuaðila? 
    4.     Hversu margar kröfur vegna skuldar sjúklinga vegna heilbrigðisþjónustu voru sendar í lögfræðiinnheimtu af þjónustuaðila árin 2005–2010, sundurliðað eftir árum? Hver var heildarfjárhæð þeirra krafna, sundurliðað eftir árum? 
    5.     Í hversu mörgum tilfellum hefur a) verið gert fjárnám, b) verið krafist gjaldþrotaskipta vegna útistandandi skuldar sjúklings við heilbrigðisþjónustuaðila árin 2005–2010, sundurliðað eftir árum? 
    6.     Hvað eru skuldir langveikra og örorkulífeyrisþega við heilbrigðisstofnanir hátt hlutfall af útistandandi skuldum sjúklinga og skuldum sjúklinga í lögfræðiinnheimtu þjónustuaðila? 
    7.     Hvaða reglur gilda um innheimtu skulda sjúklinga vegna heilbrigðisþjónustu hins opinbera annars vegar og einkageirans hins vegar? 
    8.     Hver er stefna stjórnvalda varðandi innheimtuaðgerðir og kostnað sjúklinga vegna skulda við heilbrigðisþjónustuaðila? 

Spurningarnar voru lagðar fram þann 2. nóvember 2011. Ráðherra hefur 10 daga til að svara fyrirspurninni samkvæmt stjórnsýslulögum. Þrátt fyrir það hefur svar ekki borist í dag 16. nóvember 2011.

 

 

 

 

Sveitarfélög brjóta lög og stjórnarskrá á hverjum degi – tími kominn á prófmál!

Blogg áður birt á Bloggheimum í apríl 2011.  Þá fannst engu sveitarfélagi, ÖBÍ eða ASÍ ástæða til að svara því en ég sendi það sem erindi á síðari tvö auk Hagsmunasamtaka heimilanna sem hafa verið í samvinnu við mig síðan til að vinna málinu farveg.

 

Undanfarna mánuði hef ég ásamt góðum hópi af fólki lagt mitt af mörkum fyrir Fjölskylduhjálp Íslands á Akureyri. Í gegnum það starf hef ég fengið góða innsýn í átakanlega fátækt sumra þeirra einstaklinga sem þegið hafa mat hjá okkur. Ótrúlega margir segja sögur af því hvernig bæjarfélagið neitaði þeim um aðstoð þar sem þeir hafi haft innkomu yfir ‘viðmiðunarmörkum / framfærslugrunni’ bæjarfélagsins. 

 

Til upplýsingar má hér sjá framfærslugrunn á mánuði fyrir einstakling í nokkrum stærri sveitarfélögum umhverfis landið:

Akureyrarbær,     131.617 kr.
Ísafjarðarbær,      129.791 kr.
Fljótsdalshérað,   131.811 kr.
Árborg,                   125.021 kr.
Reykjavíkurborg býður 125.525 kr. fyrir þá sem ekki eru í eigin húsnæði, en 149.000 kr. fyrir þá sem sýnt geta fram á húsnæðiskostnað s.s. leigusamning.

Íslendingar eiga stjórnarskrárvarinn rétt til þess að vera forðað frá örbirgð:

Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands, 1944 nr. 33 17. júní, 76. gr.

Öllum, sem þess þurfa, skal tryggður í lögum réttur til aðstoðar vegna sjúkleika, örorku, elli, atvinnuleysis, örbirgðar og sambærilegra atvika. …

Þetta er nánar útfært hér í reglum félagsmálaráðs Akureyrar um fjárhagsaðstoð, 1. kafli, 1. gr. og þar vísað í lög um félagsþjónustu sveitarfélaga nr. 40/1991:

Hverjum manni er skylt að framfæra sjálfan sig, maka sinn og börn yngri en 18 ára.

Sveitarfélag skal tryggja að íbúar geti þetta, enda sé það ekki í verkahring annarra aðila svo sem almannatrygginga, atvinnuleysistrygginga, lífeyrissjóða eða sjúkrasjóða stéttarfélaga. Skylt er að veita fjárhagsaðstoð til framfærslu einstaklinga og fjölskyldna sem ekki geta séð sér og sínum farborða án aðstoðar, sbr. IV. og VI. kafla laga um félagsþjónustu sveitarfélaga, nr. 40/1991, með síðari breytingum.

Nú ætla ég ekki að tíunda einstaka útgjaldaliði, en samkvæmt neysluviðmiðum velferðarráðuneytisins á skuldlaus einstaklingur í leiguíbúð að geta komist af til skamms tíma á 211.753 kr. á mánuði.

Þarna sést að munurinn er um 80-85 þúsund krónur á mánuði eða 61-68% undir því lágmarki sem þarf til að einstaklingur geti lifað af til skamms tíma. Reykjavíkurborg sker sig þarna úr með mun upp á “einungis” 62.753 kr. eða 41% fyrir fólk í leiguhúsnæði.

Það er nokkuð ljóst að bæjarfélög á Íslandi eru ekki að uppfylla stjórnarskrárvarinn rétt íbúa til nauðsynlegrar aðstoðar og virðast ekki sýna mikla tilburði í þá átt. Tekið skal sérstaklega fram að ég er að tala um bæjarfélögin sem lögaðila en ekki einstaka starfsmenn þeirra enda er hér um að ræða ákvarðanir kjörinna fulltrúa í bæjarstjórnum.

Þegar stjórnarskrá er brotin þá ber að leiðrétta það!

Ég hvet einhvern þeirra fjölmörgu sem fengið hafa neitun frá sínu sveitarfélagi um fjárhagsaðstoð, þrátt fyrir að vera undir og jafnvel langt undir skammtíma neysluviðmiðum, til þess að stíga fram með prófmál og krefjast stjórnarskrárvarins réttar síns.

Ennfremur skora ég á ASÍ, Hagsmunasamtök heimilanna og Öryrkjabandalag Íslands til þess að standa að baki slíkri lögsókn.